Jak to było?
Po zakończeniu II wojny światowej Polska znalazła się w strefie wpływów Związku Radzieckiego, co oznaczało utratę suwerenności i narzucenie systemu komunistycznego. Kolejne dekady były okresem napięć, protestów i przemian. Wydarzenia te wpisują się w szerszy kontekst zimnowojennego konfliktu i dążeń do demokratycznych przemian w Europie Środkowo-Wschodniej. Ich bohaterami byli zwykli ludzie – robotnicy, studenci, intelektualiści i działacze opozycji – którzy swoim zaangażowaniem przyczynili się do tych kluczowych zmian. Ich historię przedstawiamy poniżej…
Polska 1944-1956
Po wojnie Polska została podporządkowana ZSRR, wprowadzono komunizm i represje wobec opozycji. Okres stalinizmu charakteryzował się brutalnymi prześladowaniami i zmianami gospodarczymi.
Poznański czerwiec i październik 1956
Strajki w Poznaniu w 1956 roku brutalnie stłumiono, co wywołało napięcia społeczne. Październik przyniósł zmiany polityczne i chwilową odwilż.
Marzec ’68
Protesty studenckie przeciw cenzurze zostały brutalnie stłumione, a kampania antysemicka zmusiła wielu żydów do emigracji. Był to wyraz sprzeciwu wobec polityki władz.
Grudzień ’70 i strajk łódzki 1971
Protesty na Wybrzeżu w grudniu 1970 roku zakończyły się krwawą interwencją wojska. W 1971 roku strajk w Łodzi zmusił władze do wycofania podwyżek cen.
Radom 1976. Opozycja
Protesty w Radomiu i Ursusie przeciw podwyżkom cen brutalnie stłumiono. W odpowiedzi powstał Komitet Obrony Robotników (KOR).
Solidarność i inne ruchy spoleczne
Strajki w 1980 roku dały początek Solidarności – niezależnego związku zawodowego. Był to masowy ruch społeczny dążący do reform.
Stan wojenny
Stan wojenny wprowadzono w grudniu 1981 roku, ograniczając swobody obywatelskie i represjonując opozycję. Władze tłumaczyły to koniecznością przywrócenia porządku.
Transformacja
Rozmowy Okrągłego Stołu w 1989 roku zakończyły komunizm w Polsce. Legalizacja Solidarności i wolne wybory zapoczątkowały demokrację.